"Λήμνος γαιάων πολύ φιλτάτη απασέων..."  
  ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ::
   
 
Το πεδινό Νέα Κούταλη

Η ονομασία αυτή είναι σχετικά πρόσφατη. Δόθηκε το 1955 σε αντικατάσταση του μεσαιωνικού ονόματος Πεσπέραγον.
Το παλιό όνομα αναφέρεται από το 1393 (Πισπέραγος) σε έγγραφα της Μ. Παντοκράτορος. Το χωριό αρχικά βρισκόταν στη θέση ' Αγιος Ιωάννης κοντύτερα στο Πορτιανού, όπως αναφέρει ο Α. Μιχελής. Τ' όνομα του είναι άγνωστης ετυμολογίας και μάλλον προήλθε από κάποιον βυζαντινό γεωκτήμοντα της περιοχής. Το 1968 το Πεδινό χτυπήθηκε σκληρά από ένα δυνατό σεισμό.
Σχεδόν καταστράφηκε και οι κάτοικοί του το εγκατέλειψαν. Ξαναχτίστηκε 1.500 μ. βορειότερα δίπλα στη Νέα Κούταλη. Για να ξεχωρίζει από το παλιό χωριό ονομάστηκε Νέο Πεδινό.
Βόρεια του Πεσπέραγου σε απόσταση 2.000 μ. βρισκόταν το μετόχι της Μ. Παντοκράτορος Αλεξόπυργος. Παραχωρήθηκε στη μονή με χρυσόβουλο του Ιωάννη Ε' Παλαιολόγου (1341-1390) και αναφέρεται το 1361 σε έγγραφα της Μ. Λαύρας, ως εξής:
"εδόθη γη... Άνω Χωρίον ονομαζόμενη πλησίον του αιγιαλού και του χωρίου Πισπέραγον ένθα και πύργον εκ βάθρων ανήγειρε".
Ο πύργος ονομάστηκε Αλεξόπυργος από τον κτήτορα της μονής Αλέξιο Στρατοπεδάρχη, ο οποίος διετέλεσε μάλλον και διοικητής της Λήμνου. Από το μοναστήρι σώζονται μόνο μια παλιά εκκλησία και μια εντοιχισμένη επιγραφή του 1691, χρονιά που ανακαινίστηκε.

 

Κτίστηκε μετά το 1926 στη θέση Αγία Μαρίνα για να εγκατασταθούν οι πρόσφυγες από την Κούταλη της Προποντίδας. Αρχικά ανήκε στην κοινότητα Πεσπέραγου (Πεδινού). Από το 1980 ως το 1989 υπήρχε εδώ το γυμνάσιο, που μεταφέρθηκε στο Λιβαδοχώρι.
Η πατρίδα των προσφύγων Κούταλη ή Κύταλη είναι ένα από τα τέσσερα κατοικημένα νησάκια της επαρχίας Προκονήσου ή Προικονήσου της Προποντίδας, τα λεγόμενα νησιά του Μαρμαρά, επειδή υπήρχαν εκεί λατομεία λευκού μαρμάρου στην αρχαιότητα.
Πρώτοι αποίκησαν τα νησάκια οι Μιλήσιοι τον Ζ' αιώνα π.Χ. Τα Προκονησιώτικα μάρμαρα ήταν φημισμένα κατά τους βυζαντινούς χρόνους και μ' αυτά φτιάχτηκαν πολλοί ναοί, όπως η Αγία Σοφία Τραπεζούντας τον ΙΓ' αιώνα. Προκονησιώτης ήταν και ο εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Ζαρίφης (1806-1884) που χρηματοδότησε τη Μεγάλη Σχολή του Γένους. Το νησί της Κούταλης έχει εμβαδόν 3 τ.χιλ και μέχρι το 1922 ζούσαν εκεί περίπου 2.000 ' Ελληνες. Είχαν δικές τους εκκλησίες και σχολεία (αρρεναγωγείο και παρθεναγωγείο). Από την Κούταλη καταγόταν ο Πατριάρχης Άνθιμος ΣΤ' (1790-1878), κατά κόσμον Ιωαννίδης ή Κουταλιανός, ο οποίος αρχικά εμόνασε στο Αγ. Όρος, αργότερα έγινε μητροπολίτης Σερρών (1829), Προύσης (1833) και Εφέσου (1837) και μετά ανέβηκε τρεις φορές στον πατριαρχικό θρόνο, κατά τις περιόδους 1845-1848, 1853-1855 και 1871-1873.
Παγκόσμια γνωστή έκανε την Κούταλη, ο Παναγής Κουταλιανός, που υπήρξε φημισμένος παλαιστής και αρσιβαρίστας κατά την δεκαετία 1882-1892. Ήταν ναυτικός, πολύ χεροδύναμος και έγινε διάσημος στις ΗΠΑ, όταν αρχικά κατανίκησε πολλούς γνωστούς παλαιστές της εποχής. Αργότερα πάλαιψε και στραγγάλισε μια άγρια τίγρη, της οποίας το δέρμα φορούσε στους αγώνες σαν άλλος Ηρακλής. Έκανε επιδείξεις της δύναμης του, λυγίζοντας σίδερα, σπάζοντας αλυσίδες, βράχους, κ.κλπ., σ' όλο τον κόσμο.
   
Κούταλη
Φύση