"Λήμνος γαιάων πολύ φιλτάτη απασέων..."  
  ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ::
   
 
Τα Καμίνια

Το χωριό πρωτοαναφέρεται το 1346 σε έγγραφο της Μ. Λαύρας. Υπάρχει και το 1304 μια αναφορά σε οικισμό με τ' όνομα "Καμήνια", πάλι σε έγγραφο της Μ. Λαύρας, αλλά ίσως πρόκειται για ομόηχο, άγνωστο σήμερα, οικισμό στην περιοχή Γομάτου. Πάντως πολλές φορές σε έγγραφα του Ιθ' αιώνα το χωριό αναγράφεται με τη μορφή "Καμήνια". Πριν τον ΙΔ' αιώνα δεν υπάρχουν αναφορές, παρά μόνον ενδείξεις, ύπαρξης οικισμού στον γειτονικό λόφο (βίγλα) Εσώκαστρον ή Σώκαστρο.

Εκεί υπήρξε ναός αφιερωμένος στον Άγιο Αλέξανδρο, κατάλοιπα του οποίου βρίσκονται σκορπισμένα εδώ κι εκεί, σε γειτονικές τροχαλίες, στο νέο εκκλησάκι ' Αγιος Αλέξανδρος, που κτίστηκε το 1930 κι ανακαινίστηκε το 1974 και σε μάντρες. Στο χάλασμα της παλιάς εκκλησίας βρέθηκε γύρω στα 1880-1885 η περίφημη στήλη των Καμινίων καθώς και μία δεύτερη αετωματική στήλη με επιγραφές στις τέσσερις πλευρές της. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δύο αυτές επιγραφές πριν την μεταφορά τους στα μουσεία, είχαν θέση λατρευτικού αντικειμένου (εικονοστάσι) για τους ντόπιους, κάτι που προδίδει μια πανάρχαια παράδοση.
Ο θρύλος λέει ότι το χωριό αρχικά βρισκόταν στην παραλία του Βρόσκοπου, όπου πράγματι έχουν βρεθεί βυζαντινά νεκροταφεία του ΙΑ' και ΙΒ' αιώνα. Ο οικισμός και το λιμάνι του Βρόσκοπου αναφέρεται από τους περιηγητές Buondelmonti το 1418 και Laurenberg το 1650 μαζί με κάστρο.

Το 1685-88 ενώ αναφέρεται η θέση Vrosco ή Vroscopos, δεν σημειώνεται κάστρο ή οικισμός. Φαίνεται πως κατά την εισβολή των Ενετών το 1656 καταστράφηκε και το κάστρο του Βρόσκοπου, μαζί με τα υπόλοιπα φρούρια του νησιού. Το 1785 το κάστρο ήταν ερειπωμένο. Το τοπωνύμιο Βρόσκοπος, κατά τον Μ. Ρόκκο, είναι αρχαιοελληνικό. Προήλθε από τις λέξεις ευρύς σκοπός και σημαίνει τοποθεσία με μεγάλη, ευρεία θέα.
Στην περιοχή υπάρχει συνεχής παρουσία πληθυσμού από τα προϊστορικά χρόνια, όπως απέδειξε η αρχαιολογική σκαπάνη.

Εκεί υπήρξε η προϊστορική Πολιόχνη, έχουμε ευρήματα της αρχαϊκής εποχής (τάφοι, στήλη Καμινιών), της κλασσικής περιόδου (αγγεία, επιγραφές, όροι, κ.ά.), των ελληνιστικών χρόνων (κάτοπτρο, σφραγίδα) και ρωμαϊκά νομίσματα. Έτσι με ασφάλεια μπορούμε να συμπεράνουμε ότι μετά τους κατοίκους της Πολιόχνης, για τους οποίους έγινε εκτενής αναφορά στο Α' μέρος του βιβλίου, εγκαταστάθηκαν Πελασγοί, κι αυτούς διαδέχθηκαν Αθηναίοι κληρούχοι που έζησαν τόσο στο Σώκαστρο, όσο και στο Βρόσκοπο.

Οι κάτοικοι συνέχιζαν να ζουν εκεί κατά τη ρωμαιοκρατία και κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Διατήρησαν μάλιστα τα αρχαία μνημεία εντοιχίζοντας τα σε χριστιανικούς ναούς. Ανάλογα με τις συνθήκες, άλλοτε πύκνωνε ο παραθαλάσσιος οικισμός και άλλοτε ο μεσόγειος. Ο Βρόσκοπος εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά τους ενετοτουρκικούς πολέμους του ΙΖ' αιώνα.

Το κατεστραμμένο κάστρο του, το αποτέλειωσε ο μεγάλος σεισμός του 1766. Από την εποχή αυτή και μετά κύριος οικισμός έγιναν τα Καμίνια. Παλιότερο χρονολογημένο κτίσμα του χωριού είναι η βρύση Μπαμπούμ Τσεσμέ (1847), ενώ ο ιερός ναός της Κοίμησης Θεοτόκου κτίστηκε το 1852, πάνω στα ερείπια παλιότερου μικρού ναϊσκου.
Τ' όνομα του χωριού προήλθε από την ύπαρξη καμινιών, όπου είτε κατασκευαζόντουσαν πήλινα αγγεία, είτε έλιωναν μέταλλα. Το τοπωνύμιο μάλλον είναι βυζαντινό και αποτελεί συνέχεια του αρχαίου Πολιόχνη. Η λέξη Πολιόχνη μάλλον προήλθε από τις λέξεις πό-ληος-χώνη, και σημαίνει το καμίνι της πόλης.Σαν πόλη υπονοείται είτε η Ηφαιστία, είτε η Μύρινα.


Κοντά στα Καμίνια υπήρξαν κατά τον μεσαίωνα, διάφορα οικο-χαλάσματα, όπως, α) του Δαμαλά, όπου κατά καιρούς έχουν βρεθεί νομίσματα και υπάρχει θρύλος για κρυμμένο θησαυρό, β) του Αγκώνα, που η παράδοση τον θέλει καλογερικό κτήμα και πιθανότατα αντιστοιχεί στο πατριαρχικό κτήμα "Σωληνάριον" του ΙΔ' αιώνα· να σημειωθεί ότι στην περιοχή υπάρχει το τοπωνύμιο Σωληνάρι λίγο δυτικότερα του Αγκώνα, γ) το Παραχείρι και δ) ο Αγ. Θωμάς, όπου υπάρχουν ερείπια ναού.
Τα Καμίνια είναι η πατρίδα του ιστορικού της Λήμνου Αργυρίου Μοσχίδη (1865-1912), ο οποίος ξεκίνησε σαν γιος ενός φτωχού κτηνοτρόφου, του Μόσχου Κωστάντιου και με εφόδια το πείσμα, την φιλομάθεια και την ευφυία του κατάφερε να σπουδάσει στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, στη Φιλοσοφική Σχολή του Παν. Αθηνών και στα Πανεπιστήμια του Μονάχου και του Βερολίνου.

 

ΒΡΥΣΗ
 
 
ΠΕΛΑΣΓΙΚΟΣ ΤΑΦΟΣ