"Λήμνος γαιάων πολύ φιλτάτη απασέων..."  
  ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ::
   
 
Προπούλι Ατσική Καρπάσι

Άλλο ένα πιθανό αρχαιοελληνικό τοπωνύμιο στην ίδια περιοχή. Ίσως πρόκειται για την αρχαία Πρόπολιν. Τ' όνομα επί τουρκοκρατίας είχε παραφθαρεί σε Πορπούλ.
Μια δεύτερη εκδοχή είναι ότι πρόκειται για τον αναφερόμενο το 1425 σε έγγραφο της Μ. Διονυσίου οικισμό "του Περπούρου", απ' όπου προήλθε το τουρκικό Πορπούλ. Αρχικά το χωριό βρισκόταν 500 μ. Β.Δ. του σημερινού, στη θέση Τροχαλίες κοντά στη θάλασσα. Εκεί θεωρείται ότι βρισκόταν η αρχαία Πρόπολις.
Στην πεδιάδα που βρίσκεται στα βόρεια του χωριού υπήρχε το μετόχι της Μ. Λαύρας Τρύγη, που αναφέρεται από το 1355. Σύμφωνα με μια, μάλλον απίθανη, παράδοση, το μετόχι δημιουργήθηκε όταν οι κάτοικοι της περιοχής δώρησαν τα κτήματα τους στη μονή, για να τα γλυτώσουν από τους Τούρκους. Πάντως τα νεώτερα χρόνια το μετόχι ανήκε στη Μ. Σιμωνόπετρας. Τέλος το τοπωνύμιο Χλιό Νερό που υπάρχει κοντά στο Προπούλι, πρέπει ν' αντιστοιχεί στο κτήμα Χλίον Νερό της Μ. Λαύρας, που αναφέρεται από το 1304 και κατά τον Α. Μοσχίδη είχε 12 πάροικους το 1405.

 

Πρωτοαναφέρεται το 1284 σε έγγραφα της Μ. Λαύρας. Τ' όνομα της προδίδει την ύπαρξη αρχαίου οικισμού μια και προέρχεται από τσιτακισμό της αρχαίας ονομασίας "Αττική". Προφανώς Αθηναίοι κληρούχοι έδωσαν αυτή την επωνυμία τον 4ο ή 5ο αιώνα π.Χ., είτε σε ανάμνηση της πατρίδας τους, είτε επειδή στον εύφορο κάμπο της φύτεψαν αττικές (ελαιόδενδρα ή συκιές).

Το ότι δεν την αναφέρουν καθόλου οι περιηγητές, έκανε πολλούς ερευνητές να πιστέψουν ότι κτίσθηκε επί τουρκοκρατίας (Μιχελής, Καψιδέλης - Κομνηνός, Λυμπέρης). ' Ομως η παράλειψή της δεν πρέπει να ξενίζει, αφού οι περιηγητές ενδιαφερόντουσαν κυρίως για τα λιμάνια και τους παράλιους οικισμούς και αγνοούσαν τους μεσόγειους.
Γύρω από την Ατσική υπήρχαν παλιότερα αρκετοί οικισμοί ή μετόχια, που σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί. Τέτοια ήταν, α) η Κρηνίδα, όπου υπήρχε ναός του Ηρακλέους κατά την αρχαιότητα και πήρε τ' όνομα της από κάποια κρήνη, που υπήρχε στη μέση του χωριού, β) του Γενοβιού κοντά στον ' Αγιο Ερμόλαο, γ) η Τροχάλα, την οποία αναφέρει ο Choiseul-Gouffier το 1785 σαν Trovala και δ) τα Παλιοπορτόρια, όνομα που προέρχεται από το αρχαίο Παλαιόν Πραιτώριον και βρισκόταν ανάμεσα σε αρχαία μνημεία, όπως διαπίστωσαν περιηγητές του Ιθ' αιώνα (Conze, Reinach).

Σύμφωνα με την παράδοση το χωριό αρχικά βρισκόταν στην πεδιάδα του αεροδρομίου, στη θέση Τροχαλόμαντρα, όπου βρέθηκαν χαλάσματα και θεμέλια σπιτιών. Οι επιδρομές των πειρατών ανάγκασαν τους κατοίκους να μεταφερθούν στη σημερινή θέση. Τ' όνομα Καρπάσι προήλθε είτε από το τουρκικό "Karabas", δηλαδή "μαύρο κεφάλι", είτε από το καλπάκι ή καλπάσι, δηλαδή το σκουφί που φορούσε ο ηγούμενος γειτονικού μοναστηριού. Το 1785 ο Choiseul-Gouffier αναφέρει στην Κεντρική Λήμνο τον οικισμό Calpac, που πιθανότατα είναι το Καρπάσι. Τέλος κατά τον Α. Μιχελή η περιοχή του χωριού αποτελούσε κτήμα της Μ. Αγίου Ιωάννου Πάτμου επί Τουρκοκρατίας.