αρχική σελίδα(εκτυπώστε τη σελίδα αυτή ή αν δεν έχετε εκτυπωτή κάντε τη αποθήκευση στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή σας)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΤ΄ΤΑΞΗ

Άσκηση 1η

1. Γράψε τα οχτώ είδη των αντωνυμιών :


2. Κάνε την αντιστοίχιση των αντωνυμιών με το είδος που ανήκει η καθε ομάδα :

αυτοπαθείς προσωπικές κτητικές δεικτικές οριστικές αόριστες ερωτηματικές αναφορικές
               
               
               
               


εγώ, εσύ, αυτές σπίτι μου , σχολείο σας ,εαυτός μου ,μόνος , η ίδια,εκείνο , τέτοια, τόσοι ,όσες, όποια, που, ό,τι ,ποιος; τι; πόσα; κάμποσα, κανένας, άλλες, τίποτα

3.Να αντικαταστήσεις τα ουσιαστικά με τους αδύνατους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας, όπως στο παράδειγμα:
· Είδα το ΓιώργοΊ Τον είδα
· Άκουσα τη βροντήΊ
· Μίλησα της αδερφήςΊ
· Μελέτησα το μάθημαΊ
· Χαιρέτησε τις φίλες Ί
· Ακούσατε τις ειδήσειςΊ
· Πάρε το μολύβιΊ
· Έλυσε τα προβλήματαΊ
4.Να αναγνωρίσεις όλες τις προσωπικές αντωνυμίες του κειμένου:

Τα μάτια της γιαγιάς

Μιλούνε τ' αδέρφια για το δώρο της νύφης, μιλούν και για το δώρο της γιαγιάς, μιλούν και για το δώρο του μικρού°κοντεύει πρωτοχρονιά.
Ο μικρός πετιέται με μάτια ολόλαμπρα.
-Για τη γιαγιά εγώ θα σας μιλήσω. Εγώ δώρο δε θέλω. Πέρσι της πήρατε δώρο της γιαγιάς δόντια. Φέτος ...πέστε στο μεγάλο το γιατρό και ρωτήστε, δεν μπορούν τάχα αυτοί, που κάνουν δόντια, να κάμουν και μάτια να βλέπει η γιαγιά μου ;Αχ! ολοένα σβήνουν τα μάτια της .Σε λίγο, σας το λέω, και τον ήλιο Δε α βλέπει. Εμένα όχι φέτος ,ποτέ μου μη μου κάνετε δώρο, αν τα μάτια είναι ακριβά , ποτέ! Και αν οι γιατροί δεν μπορούν να τα κάμουν, ο Θεός μπορείΧνα την πάτε στη Βαγγελίστρα να την κάμει να βλέπει, για να δει εμένα , πως έχω τα χρυσά μαλλιά και τα μάτια της μητέρας μας , να παρηγορηθεί.
Τ' αδέλφια δεν είπαν τίποτα.
(Α. Παπαδόπουλου, Η γιαγιά)

5. Να συμπληρώσεις τα κενά:
Φεύγεις κι ...
Ναι ,φεύγω κι ...
... πάντως θα μείνουμε λίγο ακόμη.
Αν είναι για λίγο , τότε να ... περιμένω .
Όχι, όχι, ... πήγαινε°... θα έρθουμε αργότερα.

Άσκηση 2η

1. Γράψε τα αντίθετα με το στερητικό α- (αν- ):
βέβαιος .................................... αμαρτωλός .....................................
βρασμένος .................................... αμφίβολος ....................................
διασπασμένος ..................................... έντιμος .....................................
καταδεχτικός ..................................... ειδικευμένος .....................................
λαδωμένος ..................................... επαρκής .....................................
φιλότιμος ..................................... υποταγμένος .....................................
λυγισμένος ..................................... ωφέλιμος ....................................

2. Kλίνε τα ουδέτερα όπως στα παραδείγματα :
το βήμα , του βήματος , τα βήματα , των βημάτων
το κλάμα, ........................................................................................................................................
το ψέμα , ..........................................................................................................................................
το δόρυ , ..........................................................................................................................................
το παρόν , του παρόντος , τα παρόντα , των παρόντων
το παρελθόν , ...................................................................................................................................
το μέλλον, ........................................................................................................................................
το καθεστώς , του καθεστώτος , τα καθεστώτα , των καθεστώτων
το γεγονός , .....................................................................................................................................
το φως , του φωτός , .......................................................................................................................
το τέρας , του τέρατος , τα τέρατα , των τεράτων
το πέρας , .........................................................................................................................................
το σύμπαν , ......................................................................................................................................
το μηδέν , ........................................................................................................................................
το φωνήεν , .....................................................................................................................................

3. Κλίνε τα θηλυκά όπως στο παράδειγμα:
η πρόοδος η είσοδος η έξοδος η διαγώνιος
της προόδου ..................................... ..................................... ....................................
την πρόοδο ..................................... ..................................... .....................................
οι πρόοδοι .................................... ..................................... .....................................
των προόδων ..................................... ..................................... .....................................
τις προόδους ..................................... ..................................... .....................................

4. Σχημάτισε φράσεις βάζοντας τη δεύτερη λέξη στη γενική , όπως στο παράδειγμα:
το τέλος --- η περίοδος : το τέλος της περιόδου
το μήκος --- η διαγώνιος : .............................................................................................................
η ανάγνωση --- η εγκύκλιος : ..........................................................................................................
οι παραλίες --- η Κάρπαθος : .........................................................................................................
η περιφέρεια --- η Πελοπόννησος : .................................................................................................
` το βάθος --- η άβυσσος : ..............................................................................................................

5 Σχημάτισε τον αόριστο των ρημάτων καθώς και την προστακτική του, όπως στο παράδειγμα:
ENEΡΣΤΩΤΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ προστακτική παθ. αορίστου
κοιτάζομαι κοιτάχθηκα κοιτάξου - κοιταχθείτε
ανοίγομαι .................................................. .................................................
ντύνομαι ................................................... .................................................
στολίζομαι .................................................. ..................................................
απλώνομαι .................................................. ...................................................
αλείφομαι .................................................. ..................................................
6. Γράψε τις ασκήσεις ξανά με έκθλιψη, αφαίρεση ή αποκοπή (ότι ταιριάζει) :
από αυτό : ..................................... και άλλο : ...................................
για αυτό : .................................... και εκείνος : ....................................
θα ανέβεις : ..................................... μέσα από : .....................................
το είδα : ..................................... μου έφερε : ....................................
τα είπα : ..................................... πού είναι : ....................................
θα έρθεις : ..................................... να ήμουνα : .....................................
από το σχολείο : ....................................
κόψε το : .................................... πάρε τους : ....................................
ανέβασέ τη : ..................................... κάνε τους : .....................................


7. Μετασχημάτισε τις φράσεις και τόνισε όπως στο παράδειγμα:
ο δικός μας άνθρωπος : ο άνθρωπός μας
η δική σας αίθουσα : .......................................................................................................................
το δικό τους γήπεδο : ......................................................................................................................
το δικό μου τετράδιο : .....................................................................................................................
η δική σου μαθήτρια : .....................................................................................................................
το δικό του υπόγειο : ......................................................................................................................

8. Μετασχημάτισε τις φράσεις όπως στο παράδειγμα :
Αγόρασα τα βιβλία : Τα αγόρασα
Μου πήρε το αυτοκίνητο : ...............................................................................................................
Καλώς τους φίλους μου : ................................................................................................................
Φώναξε τους γονείς σου : ............................................................................................................... Πάρε τις φίλες σου τηλέφωνο : ......................................................................................................
Ήρθα να δω εσένα : .........................................................................................................................
Θυμάμαι τι είπες σε εμένα : ............................................................................................................
Έλα να δεις εμάς : ...........................................................................................................................
Άκουσα που φώναξε εσάς :..............................................................................................................

9.Συμπλήρωσε όπως στο παράδειγμα :
ο, η αμελής οι αμελείς το αμελές τα αμελή
ο, η συνεχής ..................................... .................................... ....................................
ο, η ακριβής ..................................... ..................................... .....................................
ο, η διεθνής ..................................... .................................... .....................................
ο, η αφελής ..................................... ..................................... .....................................
ο, η μανιώδης ..................................... ..................................... .....................................
ο, η χυμώδης ..................................... ..................................... .....................................
ο, η ενθουσιώδης ..................................... .................................... .....................................
ο, η δηλητηριώδης ..................................... ..................................... .....................................

10. Γράψε τα παραθετικά των επιθέτων , όπως στο παράδειγμα :
υγιής --- υγιέστερος --- υγιέστατος
ασθενής --- .......................................... --- ..................................................
αφελής --- .......................................... --- ..................................................
συνεπής --- .......................................... --- ..................................................
ασταθής --- .......................................... --- ...................................................
αγενής --- ........................................... --- ...................................................

11. Μετέφερε από τον ενικό στον πληθυντικό και αντίστροφα , όπως στα παραδείγματα:
ο κανελής σκύλος : οι κανελιοί σκύλοι
ο μακρύς δρόμος : .........................................................................
το ουρανί πουκάμισο : ...................................................................
το βαθύ ποτάμι : .............................................................................
οι ελαφριοί άνεμοι : .......................................................................
οι παχιοί άνθρωποι : .....................................................................
τα μενεξεδιά λουλούδια : ..................................................................
τα πλατιά παράθυρα : .....................................................................

12. Σχημάτισε τα παραθετικά των επιθέτων , όπως στο παράδειγμα :
τραχύς --- τραχύτερος --- τραχύτατος
βαθύς --- ..................................... --- ...........................................
. ελαφρύς --- ..................................... --- ...........................................
μακρύς --- ..................................... --- ...........................................
παχύς --- ..................................... --- ...........................................
πλατύς --- ..................................... --- ...........................................
φαρδύς --- ..................................... --- ..........................................

Άσκηση 3η

1.Κλίνε την πρόταση σε όλα τα πρόσωπα του ενεστώτα (ενεργητική φωνή):

Εγώ όταν παίζω με τον φίλο μου, προσέχω πολύ.
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

2. Κλίνε την πρόταση σε όλα τα πρόσωπα του ενεστώτα (παθητική φωνή) :

(εγώ) κάθε πρωί πλένομαι και χτενίζομαι
(εσύ)
(αυτή)
(εμείς)
(εσείς)
(αυτές)

3. Κλίνε τον ενεστώτα στην ενεργητική και παθητική φωνή:

σηκώνω
σηκώνομαι ..................................................... .................................................. .....................................................

4.Κλίνε τους αορίστους των ρημάτων : πηγαίνω μπαίνω βρίσκω παίρνω βγαίνω .

5. Γράψε τον αόριστο των ρημάτων , σύμφωνα με την κατάληξη τους: αγαπώ : ..................................... ανεμίζω : ..................................... τραγουδώ : ..................................... λιανίζω : .................................... κυβερνώ : ..................................... μαρκάρω : ..................................... αφήνω : ..................................... ισχύω : ..................................... ανασταίνω : ..................................... περικλείω : .....................................

6. Σχημάτισε την ενεργητική μετοχή των ρημάτων σε -οντας ή -ώντας : κυνηγώ : ..................................... γράφω : ..................................... οργώνω : ..................................... μπορώ : ..................................... σπρώχνω : ..................................... αρπάζω : ..................................... κινώ : ..................................... λούζω : ..................................... εξετάζω : ..................................... τρυπώ : .....................................

7. Σχημάτισε ρήματα από άλλα ρήματα ,από ονόματα και από άκλιτες λέξεις : αρχή : ........ αρχίζω ................ καρφί : ........ καρφώνω ............ μπάνιο : ..................................... αντάμα : ..................................... χώρια : ..................................... πείσμα : ..................................... άσπρος : ..................................... τρύπα : ..................................... εκπαίδευση : ........εκπαιδεύω ........... κουτσός : ........ κουτσαίνω .......... χορός : ..................................... πάχος : ..................................... παίνεμα : ..................................... σιωπή : ..................................... κορόιδο : ..................................... ανάβαση : .....................................

8.Κλίνε την πρόταση σε όλα τα πρόσωπα του παρατατικού : (εγώ) Καθόμουν στην κούνια και κουνιόμουν. (εσύ) ............................................................................................................................................. (αυτός) ............................................................................................................................................. (εμείς) ............................................................................................................................................. (εσείς) ............................................................................................................................................. (αυτοί) .............................................................................................................................................

9. Γράψε τον αόριστο των ρημάτων σύμφωνα με την κατάληξη τους : επικρίνω : ..................................... περιμένω : ..................................... παραμένω : ..................................... φαρδαίνω : ..................................... μολύνω : ..................................... διακρίνω : ..................................... ακριβαίνω : ..................................... επιβραδύνω : .....................................

10. Συμπλήρωσε δίπλα στα ρήματα τον αόριστο και τον παρακείμενο τους :
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ βοηθώ
ΑΟΡΙΣΤΟΣβοήθησα
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ έχω βοηθήσει
γονατίζω, παχαίνω ,διαλύω ,αγαπώ,δανείζω , αφήνω,κρίνω,προσπαθώ

Άσκηση 4η

1. Μετέφερε τα ονόματα στις άλλες πτώσεις όπως στα παραδείγματα:
η φοιτήτρια της φοιτήτριας οι φοιτήτριες των φοιτητριών
η μέλισσα .................................... ..................................... .....................................
η έρευνα ..................................... ..................................... ....................................
η άγκυρα ..................................... ..................................... .....................................
η σάλπιγγα της σάλπιγγας οι σάλπιγγες των σαλπίγγων
η διώρυγα ..................................... ..................................... .....................................
η ποσότητα .................................... ..................................... ....................................
η ικανότητα .................................... ..................................... ....................................


2.Κλίνε τα ουσιαστικά όπως στα παραδείγματα:
η θήκη της θήκης οι θήκες των θηκών
η δίκη ..................................... ..................................... .....................................
η αγάπη ..................................... ..................................... .....................................
η πλώρη ..................................... ..................................... .....................................
η βρύση ..................................... ..................................... .....................................
η γνώση της γνώσης οι γνώσεις των γνώσεων
η κλίση ..................................... ..................................... .....................................
η λύση ..................................... ..................................... .....................................
η κρίση ..................................... ..................................... .....................................
η χρήση ..................................... ..................................... .....................................
η απόφαση της απόφασης οι αποφάσεις των αποφάσεων
η είδηση ..................................... ..................................... .....................................
η ένεση ..................................... ..................................... .....................................
η παράδοση ..................................... ..................................... .....................................
η επίσκεψη ..................................... ..................................... .....................................

3. Σχημάτισε φράσεις μεταφέροντας το δεύτερο ουσιαστικό στη γενική όπως στο παράδειγμα:
η κλίση --- οι λέξεις : η κλίση των λέξεων
η ορθογραφία --- οι καταλήξεις : ..............................................................................................
η εκπομπή --- οι ειδήσεις : ........................................................................................................
η αλλαγή --- οι θέσεις : .............................................................................................................
η αύξηση --- οι γεννήσεις : .......................................................................................................

4. Μετέφερε στις υπόλοιπες πτώσεις τα ουδέτερα όπως στο παράδειγμα :
το αίμα του αίματος τα αίματα των αιμάτων
το άγαλμα .................................... ..................................... .....................................
το βήμα ..................................... ..................................... .....................................
το ζήτημα ..................................... ..................................... .....................................
το κλάμα ..................................... ..................................... .....................................
το χώμα ..................................... ..................................... .....................................
το πρόβλημα ..................................... ..................................... .....................................


5. Σχημάτισε τα ουδέτερα σε -μα ή -μμα που παράγονται από τα ρήματα:
φορτώνω : ..................................... βάφω : .....................................
ανάβω : ..................................... κλαδεύω : .....................................
ιδρύω : ..................................... στρέφω : .....................................
κρυώνω : ..................................... κόβω : .....................................

6. Συμπλήρωσε όπως στο παράδειγμα :
ράβω : --- ράμμα --- το ράψιμο --- του ραψίματος
τάζω : --- .............................. --- ................................ --- .....................................
σκάβω : --- .............................. --- ................................ --- .....................................
κλαίω : --- .............................. --- ................................ --- .....................................
τρίβω : --- .............................. --- ................................ --- .....................................


7. Γράψε τις υπόλοιπες πτώσεις των ουδετέρων όπως στα παραδείγματα:
το κέρδος του κέρδους τα κέρδη των κερδών
το κράτος ..................................... ..................................... .....................................
το ύψος ..................................... ..................................... .....................................
το λάθος ..................................... ..................................... .....................................
το δάσος ..................................... ..................................... .....................................
το βρέφος ..................................... ..................................... .....................................
το μέγεθος του μεγέθους τα μεγέθη των μεγεθών
το στέλεχος ..................................... ..................................... .....................................
το έλεος .................................... ..................................... .....................................
το πέλαγος ..................................... ..................................... .....................................

8. Κλίνε τα ονόματα σύμφωνα με τα παραδείγματα :
ο, η θυρωρός ο, η μαθηματικός ο, η φιλόλογος ο, η παιδίατρος
του, της θυρωρού ..................................... του, της φιλολόγου .....................................
τον, την θυρωρό ..................................... τον, την φιλόλογο .....................................
οι θυρωροί ..................................... οι φιλόλογοι .....................................
των θυρωρών ..................................... των φιλολόγων .....................................
τους, τις θυρωρούς ..................................... τους, τις φιλολόγους ....................................


9. Σχημάτισε φράσεις βάζοντας τη δεύτερη λέξη στη γενική όπως στα παραδείγματα;
η απόφαση --- η δήμαρχος : η απόφαση της δημάρχου
το γραφείο --- η οδοντίατρος : .......................................................................................................
το σπίτι --- ο οφθαλμίατρος : .........................................................................................................
η γκρίνια --- η σύζυγος : ................................................................................................................
η γιορτή --- οι συνάδελφοι : η γιορτή των συναδέλφων
η δουλειά --- οι φιλόλογοι : ...........................................................................................................
το σύνολο --- οι υπάλληλοι : .........................................................................................................
οι προτάσεις --- οι σύντροφοι : ......................................................................................................

Άσκηση 5η

1.Μετέφερε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο :
"Θυμάμαι με νοσταλγία τις μέρες του καλοκαιριού"
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
"Τις μέρες του Πάσχα ξαναγυρίζω πάντοτε στα παιδικά μου χρόνια"
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
"Νίκο , θα έρθεις για να πάμε στον κινηματογράφο;"
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
"Φύγε γρήγορα για το σπίτι" είπε ο πατέρας.
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Τα παρακάτω ζευγάρια λέξεων αποτελούνται από συνώνυμα ή αντίθετα. Βάλε κάθε ζευγάρι στην ομάδα που ανήκει:
(ψέμα - απάτη, μεγαλώνω - ελαττώνω , ακέραιος - λειψός , ιδιότροπος - στριμμένος , διχόνοια - ομόνοια , διαθέτω - προσφέρω , απαίσιος - αποτρόπαιος , μόνιμος - έκτακτος )


ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΑΝΤΙΘΕΤΑ
   
   
   
   

 

3. Μετέτρεψε τις προτάσεις από ονοματικές σε ρηματικές:
Είναι δυνατή η νίκη της ομάδας μας.
................................................................................................................................................................
Είναι σωστό το διάβασμα των βιβλίων.
................................................................................................................................................................
Είναι απαραίτητη η διασκέδαση στους ανθρώπους.
................................................................................................................................................................

4. Γράψε δίπλα στους ορισμούς τα σύνθετα με δεύτερο συνθετικό το -βόλος :
Αυτός που ρίχνει σφαίρα : ..............................................................................................................
Το όπλο που ρίχνει με τη βοήθεια του αέρα : .................................................................................
Αυτός που ρίχνει σφύρα : ................................................................................................................
Αυτό που ρίχνει φλόγες :.................................................................................................................

5. Σημείωσε τις παρομοιώσεις με τις φράσεις της παρένθεσης:
(σαν τρελές πεταλουδίτσες, σα γαληνεμένη θάλασσα, σαν αστραφτερά μαργαριτάρια, σαν τον κάβουρα, σα νυφούλα στολισμένη, σαν ασημένιος κάμπος, σαν αφρισμένη θάλασσα , σαν κουρασμένοι στρατοκόποι)
Τα στάχυα κυματίζουν ...................................................................................................................
Οι λευκές νιφάδες του χιονιού χορεύουν στον αέρα .....................................................................
................................................................................................................................................................
Οι γέρικες βαλανιδιές μοιάζουν .....................................................................................................
Έκανε ένα βήμα μπρος ένα πίσω ...................................................................................................
Η λίμνη φαντάζει ...........................................................................................................................
Μες στο κρύο του χειμώνα η αμυγδαλιά μας καμαρώνει .............................................................
................................................................................................................................................................
Οι σταγόνες της βροχής κρέμονται στις άκρες των φύλλων ........................................................
................................................................................................................................................................
Ο ουρανός ασυννέφιαστος και γαλανός φαίνεται ..........................................................................
................................................................................................................................................................

6. Σύνδεσε τις προτάσεις με το όσο... τόσο, προσέχοντας το κόμμα:
Προσπαθούσα πιο πολύ. Η κούρασή μου μεγάλωνε.
................................................................................................................................................................
Ο Νίκος του αντιμιλούσε . Ο πατέρας θύμωνε.
................................................................................................................................................................
Οι μέρες περνούσαν. Η ανησυχία όλων μας μεγάλωνε.
................................................................................................................................................................
Εγώ του φώναζα να προσέχει . Αυτός έκανε απροσεξίες.
................................................................................................................................................................


7. Μετέτρεψε το μακροπερίοδο λόγο σε μικροπερίοδο , όπως στο παράδειγμα :
Ο μικρός σκανταλιάρης σηκώνει την πέτρα και την πετάει στην τζαμαρία, που έστεκε περήφανη και αστραφτερή στον ήλιο. (μακροπερίοδος λόγος)
Η τζαμαρία έστεκε περήφανη και αστραφτερή στον ήλιο. Ο μικρός σκανταλιάρης σηκώνει την πέτρα και την πετάει πάνω της. ( μικροπερίοδος λόγος)
Στο χαντάκι του δρόμου κυλάει ένα μικρό ρυάκι, γλυκομουρμουρίζει κατηφορίζοντας , αλλά όταν συναντά τη μεγάλη πέτρα αναπηδά κοχλάζοντας κι αφρίζει.
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Χαρούμενα ξεφωνητά ξέσπασαν μόλις χτύπησε το κουδούνι και τα παιδιά, σαν πολύβουο μελίσσι ξεχύθηκαν στην αυλή.

Όταν καταλαγιάσουν οι θόρυβοι της ημέρας , ακούγονται οι υδάτινες γλώσσες της θάλασσας να γλείφουν τις αμμουδιές και μετά βγαίνει το φεγγάρι πάνω στις ελιές και τα πέλαγα , πάνω στις βάρκες και τις μεγάλες πέτρες.

αρχή της σελίδας

αρχική σελίδα σελίδα των ασκήσεων